Biếng ăn là “nỗi ám ảnh” của rất nhiều ông bố bà mẹ Việt Nam khi trong thời kỳ có con nhỏ, thậm chí khi các bé đã lớn thì cũng không tránh khỏi tình trạng này. Tuy nhiên, không phải loại biếng ăn nào cũng giống nhau. Các chuyên gia đã nghiên cứu và phân tích sẽ biếng ăn sẽ chia làm 2 loại: sinh lý và bệnh lý. Để nhận biết biếng ăn sinh lý và bệnh lý khác nhau như thế nào, hãy cùng Rasmun tìm hiểu qua bài viết dưới đây.
1. Cách nhận biết trẻ biếng ăn
Trẻ được coi là biếng ăn nếu xuất hiện ít nhất hai trong những dấu hiệu sau đây:
- Dường như không có ý định ăn hết khẩu phần, hoặc thời gian bữa ăn kéo dài quá 30 phút.
- Tiêu thụ ít hơn một nửa khẩu phần ăn thích hợp cho độ tuổi.
- Giữ thức ăn trong miệng mà không nuốt.
- Tỏ ra phản đối việc ăn bằng cách chạy trốn, khóc lóc, hoặc từ chối thức ăn.
- Phản ứng phụ như buồn nôn khi đối diện với thức ăn.
- Không tăng cân liên tục trong ba tháng liền.
2. Dấu hiệu để phân biệt biếng ăn sinh lý và biếng ăn bệnh lý
Tình trạng biếng ăn ở trẻ em có thể do nhiều nguyên nhân khác nhau, trong đó, nguyên nhân sinh lý và nguyên nhân bệnh lý là hai yếu tố phổ biến nhất.
2.1. Biếng ăn sinh lý
- Thiếu chất dinh dưỡng từ khi là bào thai: Khi mẹ mang thai thiếu các chất như canxi, sắt, kẽm, các loại vitamin cần thiết, thai nhi có thể bị thiếu chất và suy dinh dưỡng. Kết quả là trẻ sinh non tháng có thể lười bú mẹ trong những tháng đầu sau sinh. Ngay cả trẻ sinh đủ ngày và đủ cân cũng có thể lười bú mẹ hoặc giảm lượng ăn đột ngột khi đang ăn sữa ngoài bình thường.
- Thay đổi sinh lý: Khi trẻ bước vào các giai đoạn như biết lật, biết ngồi, biết bò, biết đi, mọc răng, học nói,… thường sẽ biếng ăn. Ngay cả khi khỏe mạnh, trẻ cũng có thể ăn ít trong vài ngày hoặc vài tuần khi chú trọng vào việc khám phá khả năng mới của cơ thể. Giai đoạn này thường xuất hiện ở trẻ 3 – 4 tháng, 9 – 12 tháng, 16 – 18 tháng,… Sau đó, trẻ sẽ trở lại mẫu mực ăn uống bình thường.
2.2 Biếng ăn bệnh lý
- Trẻ gặp khó khăn khi nhai và nuốt: Các vấn đề như viêm amidan, mọc răng, nấm lưỡi, áp xe lợi hoặc viêm tuyến nước bọt có thể khiến trẻ ngại nhai và nuốt, gây ra tình trạng chán ăn.
- Rối loạn tiêu hóa: Những triệu chứng như đau bụng, tiêu chảy, nôn trớ hay táo bón thường làm cho trẻ lười ăn và phát triển chậm. Đây có thể là dấu hiệu của các vấn đề như rối loạn co bóp, tiết dịch trong dạ dày hoặc loạn khuẩn đường ruột.
- Nhiễm trùng: Hệ miễn dịch của trẻ non nớt hơn so với người lớn, do đó trẻ dễ bị nhiễm các tác nhân gây bệnh như vi khuẩn, virus. Việc bị nhiễm khuẩn đường hô hấp (viêm phổi) hoặc hệ tiêu hóa (viêm dạ dày, viêm ruột,…) có thể khiến trẻ mất hứng thú với việc ăn và gặp vấn đề về dinh dưỡng. Ngoài ra, việc sử dụng kháng sinh có thể dẫn đến loạn khuẩn đường ruột, gây ra các vấn đề như chướng bụng, khó tiêu và chán ăn.
- Nhiễm ký sinh trùng: Giun, sán cũng có thể gây ra tình trạng biếng ăn ở trẻ.
3.Giải pháp khắc phục biếng ăn sinh lý và biếng ăn bệnh lý ở trẻ
3.1. Với biếng ăn sinh lý
Trong giai đoạn trẻ đang khám phá những kỹ năng mới, cha mẹ nên dùng lòng kiên nhẫn để quan sát xem trẻ có phải đang trải qua tình trạng biếng ăn sinh lý không. Biểu hiện của tình trạng này thường là trẻ vẫn khoẻ mạnh, vui vẻ nhưng ăn ít. Để giúp bé ăn nhiều hơn, cha mẹ có thể thử cho trẻ ăn từng phần nhỏ với nhiều loại thức ăn khác nhau trong mỗi bữa ăn.
Nếu trẻ ăn ít ở các bữa chính, cha mẹ cũng có thể chia nhỏ khẩu phần ăn thành nhiều bữa trong ngày. Đồng thời, hãy cung cấp cho trẻ những thức ăn mà bé thích, mới lạ và dễ nuốt vào thời điểm này.
Biếng ăn sinh lý là một phần tự nhiên của quá trình phát triển của trẻ, vì vậy các bậc phụ huynh cần tránh những sai lầm phổ biến như ép trẻ ăn quá mức, bởi điều này có thể gây ra sự sợ hãi và dẫn đến biếng ăn tâm lý, có hại hơn trong tương lai. Tuy nhiên, nếu sau 2 – 3 tuần mà tình trạng biếng ăn không có dấu hiệu cải thiện, hoặc trẻ bị sụt cân hoặc đứng cân trong một tháng, cha mẹ nên đưa bé đi kiểm tra tại các chuyên khoa nhi hoặc dinh dưỡng để được tư vấn và hỗ trợ kịp thời.
3.2. Với biếng ăn bệnh lý
Khi trẻ bị bệnh, thường sẽ cảm thấy mệt mỏi và chán ăn. Việc thiếu lượng thực phẩm cần thiết có thể dẫn đến tình trạng thiếu dinh dưỡng, làm cho bé mệt mỏi và chán ăn hơn. Vì vậy, phụ huynh cần chú ý đảm bảo nguồn dinh dưỡng hợp lý trong khẩu phần ăn hàng ngày của trẻ để phục hồi sức khỏe và tăng cường hệ miễn dịch cho bé. Một số điều quan trọng cần lưu ý bao gồm:
- Chuẩn bị và trình bày thức ăn một cách hấp dẫn để thu hút sự chú ý của trẻ và kích thích khẩu vị của bé.
- Thiết lập một khẩu phần ăn cân đối, bao gồm đạm, đường, chất béo, vitamin và khoáng chất.
- Trong quá trình điều trị các bệnh nhiễm khuẩn, hãy đảm bảo cung cấp đầy đủ vitamin A, các loại vitamin nhóm B, vitamin C và các khoáng chất như magiê, kẽm cho trẻ.
- Tránh sử dụng quá nhiều kháng sinh, vì điều này có thể gây ra sự mất cân bằng trong hệ vi sinh vật ruột, làm cho bé gặp vấn đề về tiêu hóa và chán ăn.
- Giảm đau khi trẻ mọc răng hoặc có viêm loét vùng miệng.
- Tạo một không gian bữa ăn vui vẻ, thoải mái để giúp trẻ ăn ngon miệng hơn.
Biếng ăn ở trẻ có thể có nhiều nguyên nhân khác nhau, và việc phân biệt giữa biếng ăn sinh lý và biếng ăn bệnh lý là quan trọng để cha mẹ có thể cung cấp sự hỗ trợ và điều chỉnh phù hợp cho trẻ. Đối với trẻ biếng ăn bệnh lý, việc tìm kiếm sự giúp đỡ từ các chuyên gia dinh dưỡng và y tế là rất quan trọng để đảm bảo bé nhận được khẩu phần ăn và dinh dưỡng đủ đầy cần thiết, và không kém phần quan trọng là tạo ra một không khí vui vẻ và thoải mái trong bữa ăn để trẻ có thể ăn ngon miệng. Đồng thời, cha mẹ cũng cần tránh cách “ép buộc” trẻ ăn, không nên quá khích hoặc trách mắng trẻ về vấn đề này, mà hãy tìm hiểu nguyên nhân gốc rễ của biếng ăn để có giải pháp khắc phục hiệu quả nhất.
Hy vọng với những thông tin trên, ba mẹ có thể xác định rõ con mình đang trong giai đoạn biếng ăn nào để có giải pháp xử lý phù hợp. Nếu cần được tư vấn về dòng men vi sinh Rasmun giúp ổn định tiêu hóa, giảm biếng ăn và tăng hấp thu, ba mẹ có thể liên hệ sớm để được tư vấn và hỗ trợ.
